تشکیل ستاد پایش تنش آبی در استان ها با هدف مقابله با کم آبی - تور ایتالیا ارزان

کاهش 40 درصدی نزولات جوی در سال آبی اخیر و احتمال بروز تنش آبی در مراکز جمعیتی تحت پوشش، علت تصمیم وزارت نیرو به تشکیل این ستاد بوده است و طبق گفته این مقام مسئول، قرار است در این ستاد، تمهیدات لازم جهت شناسایی و پیش بینی برطرف مشکل تامین آب به ویژه در مناطقی که با مشکل کمبود فراوری آب روبرو هستند صورت گیرد.

به گفته معاون راهبری و نظارت بر بهره برداری شرکت آب و فاضلاب کشور، تدارک تجهیزات ماشین آلات مورد احتیاج و ضروری به ویژه دیزل ژنراتور، فراوری، تامین و ذخیره آب بسته بندی شده به میزان کافی در استان یا سایر نقاط کشور از دیگر وظایف ستاد پایش تنش آبی استان ها است.

ایران به واسطه قرار دریافت در منطقه خشک و کم باران زمین، شاهد دوره های متوالی خشکسالی و ترسالی است و البته در جریان تغییرات آب وهوایی، طول دوره های خشکسالی آن به مرور از مدت دوره های ترسالی بیشتر شده است. سحر تاجبخش رئیس سازمان هواشناسی کشوردر همین زمینه می گوید: ایران 12سال در خشکسالی بوده و در 2 سال اخیر بارش ها افزایش یافته است. این بارش ها اندکی از آن خشکسالی 12ساله را جبران نموده است، اما این سرانجام خشکسالی نیست و اگر در یک دوره بلندمدت، مثلاً بازه ده ساله، آنالیز کنیم، می بینیم که ایران همچنان در خشکسالی قرار گرفته است.

نکته دیگری که تاجبخش یادآور شده است اینکه در سال آبی 99- 98، تغییرات دمایی قابل توجهی رخ نداده، اما دماهای حداقلی (مینیمم) در ایران نسبت به بلندمدت افزایش پیدا نموده و نسبت به میانگین بلندمدت شب های گرم تری داریم.

زنگ خطر خشکسالی در سال 1400 به صدا درمی آید؟

سال آبی کشور از مهر ماه هر سال تا سرانجام شهریور ماه سال بعد است؛ بنابراین در این بازه پیش بینی های بارش و خشکسالی انجام می گیرد که این پیش بینی به صورت ماهانه، فصلی و یا روزانه خواهد بود و آن چیزی که در حال حاضر طبق گفته رئیس سازمان هواشناسی شواهد به ما نشان می دهد، این است که شش ماه پر بارش کشور گذشته است و در مقایسه با مقادیر بلند مدت مقدار کمتر دریافت شده و تا الان حدود 30 درصد کم تر از زیر مقدار بارش های بلند مدت هستیم.

از طرفی، آمار ارائه شده از سوی مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی نشان می دهد در سال آبی جاری (از اول مهرماه 99) تا روز 16 فروردین ماه جاری میزان بارشی که در کل کشور آمده نسبت به بلندمدت 30 ساله 31.3 درصد کمبود دارد و ما در همه استان ها با کمبود بارش روبرو هستیم. اما میزان کمبود بارش ها در بعضی استان ها مانند هرمزگان با 78.5 درصد کمبود بارش، سیستان و بلوچستان با 73.3 درصد کمبود بارش، کرمان 58.6 درصد کمبود بارش، خراسان جنوبی با 49.1 درصد کمبود بارش و فارس با 43.8 درصد کمبود بارش، شرایط بحرانی و نگران نماینده ای به لحاظ خشکسالی دارند.

در همین زمینه، احد وظیفه، رئیس مرکز ملی اقلیم ومدیریت بحران خشکسالی آمار ارایه شده را نگران نماینده توصیف و تاکید می نماید: از ابتدای فروردین ماه جاری تا روز 16 فروردین میانگین بارش در کشور 2.9 میلیمتر بوده که این میزان در میانگین بلند مدت 30 ساله در این 16 روزه 20.3 میلیمتر بوده و این رقم حاکی از کاهش 85.5 درصدی میزان بارش در کل کشور است و این مسأله وقتی برای ما نگران نماینده می گردد که بدانیم بارش های رگباری بهار در کنار ذوب شدن تدریجی برف ها در نهایت به پرشدن نسبی سد ها منجر می شد.

در همین حال گزارش شرکت مدیریت منابع آب ایران از شرایط مخازن 198 سد در حال بهره برداری کشور حاکی است میزان آب ورودی به سد ها از ابتدای سال آبی جاری (اول مهر ماه 99) تا تاریخ 13 فروردین ماه 1400 معادل 19.8 میلیارد مترمکعب بوده که نسبت به آورد سال گذشته آبی در همین بازه زمانی حدود 34 درصد کاهش داشته است. از سوی دیگر میزان خروجی آب سد ها نیز با کاهش 33 درصدی روبه رو بوده است. درمجموع موجودی آب مخازن سد ها نسبت به مدت مشابه سال آبی گذشته 19 درصد کاهش داشته است.

حل بحران آب؛ کارشناسان چه می گویند؟

یکی از نکات حایز اهمیتی که فعالان حوزه آبی کشور در مدیریت تنش آبی مطرح می نمایند این است که موضوع آب یک موضوعی مرتبط با مسائل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی است؛ برای همین ضروری است درزمینهٔ خصوصی سازی و بحران های ناشی از آن در جامعه به عنوان یک موضوع فرابخشی مطالعه و آنالیز گردد تا دستاوردهای آن بتواند برای ورود به این مقوله و عبور از این دوران گذار به کار آید.

فاطمه پاسبان، عضو هیات علمی موسسه پژوهش و برنامه ریزی و اقتصاد کشاورزی در یادداشتی که به مناسبت روز ملی آب برای پایگاه خبری اتاق ایران نوشته بود، ضمن طرح این سوال که با توجه به مخاطرات موجود و پیش رو برای امنیت غذای و واقعیت های موجود درباره منابع آبی و مدیریت آنچه باید کرد؟ تاکید نموده بود: تنها راه چاره وجود یک قوه عاقله در بخش مدیریت پایدار منابع آبی است که بتواند با راهنمایی و راهبری سازمان های دولتی، غیردولتی، مردم و جذب سرمایه خارجی تنگناهای موجود را شناسایی ، اولویت بندی و در جهت برطرف مسائل موجود و بهبود آن اقدامات مناسب را انجام دهد .ازآنجایی که پروژه های مدیریت آب در بخش کشاورزی احتیاجمند سرمایه بالایی است بیشتر کشورهای درحال توسعه که با کمبود منابع اقتصادی و سرمایه ای روبرو بوده برای اجرای پروژه های مختلف مدیریت بهینه مصرف آب، به سرمایه گذاری خارجی متوسل شده اند که جذب سرمایه گذاری خارجی با راهنمایی دولت، قانون مداری ، تسهیل فرآیندها و تشویق سرمایه ­گذار خارجی و تضمین و امنیت سرمایه آنان اجرا شده است.برای دستیابی به مدیریت پایدار منابع آبی، ارائه پروژه های کاربردی و تأمین اقتصادی آن به وسیله سرمایه­ گذاری­ های کوتاه مدت و بلندمدت احتیاجمند است.

مدیریت آمار و اطلاعات منابع و مصارف آب از دیگر راهکارهایی است که به اعتقادغلامحسین شافعی، رئیس اتاق ایران از مهم ترین ابزارهای توسعه و بهره برداری پایدار از منابع آب کشور است. او در همین زمینه سال گذشته پیشنهاد داد تابرنامه ملی فراوری برمبنای داده های پایه آب و هواشناسی تهیه گردد.

رئیس اتاق ایران در همین زمینه خاطرنشان می نماید:آمار و اطلاعات دقیق و موثق، اصلی ترین و بنیادی ترین ابزار برای توسعه و بهره برداری پایدار از منابع آب در کلیه جنبه های مصرفی و غیرمصرفی محسوب می گردد. مروری بر وضع موجود و مقایسه آن با شرایط مطلوب و البته دست یافتنی نشان می دهد که شکاف و خلا بزرگی بین این دو حالت در کشور حاکم است. نظر به اهمیت و صندلی این ابزار مهم در سپهر مدیریت منابع و مصارف آب در کشور، آسیب شناسی و ارزیابی وضع موجود درباره مدیریت اطلاعات منابع و مصارف یک ضرورت ملی محسوب می گردد تا از این طریق راهکارها و برنامه های مناسبی برای حل وفصل این چالش مهم در فرایند تکاملی مدیریت آب در کشور فراهم گردد..