الفبای موسیقی چیست؟ - تور ایتالیا ارزان

خبرنگاران | سرویس فرهنگ و هنر - برای همه صدا های موسیقی از بم ترین تا زیرترین آن ها فقط هفت نام یا نشانه وجود دارد که به آن ها الفبای موسیقی یا نت گفته می گردد. الفبای موسیقی یک جور زبان بین المللی بوده و بر خلاف زبان های دیگر در همه جای دنیا یکسان است. بنابراین هرگاه مثلا موسیقی ایرانی، غربی یا ژاپنی با این علائم نوشته گردد، موسیقی دانان ایران، هند، ژاپن و همه جای دیگر دنیا می توانند آن را بخوانند و از روی آن بنوازند. تنها تفاوتی که در میان جاهای مختلف دنیا در رابطه با نت های موسیقی وجود دارد این ست که این نام های هفت گانه در بعضی کشور های غربی با کلمات تک هجایی و در بعضی به صورت الفبایی تلفظ می شوند. نام نت ها در زبان فارسی از نامگذاری هجایی گرفته شده است.

معنای نت در موسیقی

نت در الفبای موسیقی به تنهایی نشانه ای است از یک صدای تعیین و در متون موسیقیایی از آن برای نشان دادن نسبی مدت و زمان اجرای یک صوت خاص استفاده می گردد. نوشتن موسیقی با یاری نت اجرای آن را آسان و به درک و تجزیه و تحلیل اثر یاری می نماید. به عبارت دیگر نت را می توان به اشکال زیر تعریف کرد:

1. واحد صدائی با فرکانس ثابت که نامی بر آن گذاشته شده، که در متون کهن فارسی به آن نغمه می گویند.

2. نمایش یا نشانه نوشتاری هر یک از این صداها.

نام نت ها یا نشانه های الفبای موسیقی

• نامگذاری هجایی نت های موسیقی (از چپ به راست خوانده گردد)

Do Re Mi Fa Sol La Si

سی لا سل فا می ر دو

• نامگذاری الفبایی نت های موسیقی

C D E F G A B

نام نت های موسیقی در زبان فارسی از نامگذاری هجایی گرفته شده است.

تفاوت نظام های هجایی و الفبایی

نظام هجایی

نظام هجایی در کشور های ایتالیا و فرانسه (و نیز در ایران به پیروی از فرانسه) معمول شده است. در قدیم بر اساس تئوری موسیقی قرون وسطایی از شش هجا تشکیل می شده که عبارت بودند از:

ut re mi fa sol la

هجا های شش گانه را کشیشی موسیقی دان از اهالی فرانسه و مقیم ایتالیا به نام گوییدو د. آرتسو، از شعر مناجات گونه زیر که آهنگ آن را احتمالا خود ساخته بود، برگزید و آن را به خاطر سهولت از بر کردن اصوات موسیقی و درک زیر و بمی شان نسبت به هم به شاگردان و سرایندگان خویش می آموخت.

Ut queant laxi resonare fibris Mira gestorum famuli tuorum solve poluti labireatum Sancte Johannes.

ترجمه شعر: اینکه خادمان تو با آوازی رسا کار های معجزه آسایت را بازمی سرایند، باشد که به امید پاک شدن گناهانشان از لب های ناپاکشان باشد، ای ژان قدیس.

در قرن های بعد که نظام شش نتی گسترش یافت و به هفت نت موسیقی امروزی رسید، هجای سی بر آن اضافه شد و نیز هجای اوت که در نت خوانی سخت بود به هجای دو تبدیل شد.

نظام الفبایی

در نظام الفبایی به تبعیت از تئوری موسیقی یونان باستان و کوک ساز های آن موقع، نت موسیقی لا مبدا نهاده شد ونت ها برطبق همان تئوری با هفت حرف آغازین الفبای لاتین نامگذاری شده اند:

A B C D E F G

سل فا می ر دو سی لا

این نظام را کشور های انگلیسی زبان (انگلستان و آمریکا) و آلمانی زبان (آلمان و اتریش) پذیرفته اند و به کار می برند.

نقش خط حامل در الفبای موسیقی

الفبای موسیقی را روی خطوطی می نویسند که خطوط حامل نام دارند. حامل، پنج خط مساوی و موازی است که به فاصله های مساوی از یکدیگر نهاده شده اند. نت ها یا الفبای موسیقی می توانند روی خطوط، بین خطوط، بالا یا پایین خطوط حامل قرار بگیرند. با خط حامل پنج خطی می توان یازده نت را نشان داد. بدین شکل که پنج نت در روی خطوط، چهار نت بین خطوط، یک نت در بالا (مماس با خط پنجم) و یک نت در زیر حامل (مماس با خط یکم) قرار می گیرد.

خطوط حامل از پایین به بالا شمرده می شوند. به گونه ای که نتی که روی خط پایین تر نوشته گردد، صدایی بم تر از نتی دارد که بر روی خط بالاتر نوشته شده است. به این ترتیب نام نت از روی جائی که روی خط های حامل قراردارد تعیین می گردد. نت های متوالی نیز روی خطوط حامل از چپ به راست نوشته می شوند.

دیگر تعیینات نت مانند طول آن (مدت زمان امتداد یافتن آن صدا) با شکل های قراردادی که برای نت ایجاد شده و به آن شکل نت می گویند نمایش داده می گردد.

برای آشنایی بیشتر با اشکال نت و الفبای موسیقی به مقاله نت موسیقی مراجعه کنید.